Tünel Havalandırma Sistemleri

Karayolu tünellerinde havalandırma ihtiyacı, araçların egzoz ve ısı ile meydana getirdiği hava kirlenmesinden dolayı kullanılmaktadır. Egzoz dumanı ve ısının birleşmesi oluşan hava kirliliği yolcuların sağlığınızı olumsuz yönde etkilemektedir. Tüneller yapılırken alınan önemli tedbirler arasında yer alan en önemli kritiklerden biriside Tünel Havalandırma Sistemleridir. Karayollarında tünellerin havalandırılması işlemi 20. Yüzyılda egzoz gazlarından dolayı geliştirilmiştir. Kirlilik seviyesi tüneli kullanmakta olan araçların sayısını sınırlamak ve araç motorlarını iyileştirmek amacı ile kontrol edilebilir.
 

Çok kısa tünellerin dışında karayolu tünellerinde bilhassa trafiğin yoğun olduğu zamanlarda havalandırma yapılması esastır. Bir tünelde trafik tek yönlü ve serbest akışında sürüyorsa, 1-2 km'ye kadar uzunluktaki tünellerde trafiğin sağlandığı hava akışı yeterli olur. Fakat, daha uzun ve trafiğin durduğu veya yavaş olduğu hallerde havalandırma yapılması gerekmektedir.
 

Tünel içerisinde egzos gazlarından meydana gelen kirlenme: Karbonmonoksit, nitrojen oksitleri, sülfür dioksit, organik bileşikler (yanmamış hidrokarbonlar ve aldehitler), karbon tanecikleri (is) ve kurşun bileşikleridir.

• Karbonmonoksit: Benzin motorlarından çıkan egzos gazlarının oluşturduğu başlıca kirlenme karbonmonoksittir. Karbon-monoksitin çok az kesafette bile oluşmasının ölüm tehlikesi yarattığı bilinmektedir.

•Nitrojen Oksitleri : Hem benzin hem de diesel motorlarının egzosları NO ve N02 gazlan oluşturur. Karbonmonoksitten daha az zehirlidir.

•Sülfür Dioksit: Geniz ve bronşları tahriş eder. 5-10 ppm arası miktarlarda arzu edilmez. Motorlu araçlardan üretilenler içerisinde çok küçüktür. Tünel havalandırma problemi yaratmaz.
 

Genel olarak hava dağıtım sistemleri; boyuna, enine ve yarı-enine olmaktadır. En basiti ise boyuna havalandırma olup, hava tünelin bir ucundan girer, diğer uçtan çıkar. Hava; rüzgar sayesinde, basınç farkıyla, tek-yönlü tünellerde aracın sürüklenmesiyle, veya bir fan sistemiyle hareket eder. Enine havalandırma, boyuna hava akımından müstakil olup tünel boyunca mevcut iki kanalın birbirinden verilen havanın diğer kanaldan çekilmesiyle sağlanır. Hava akışı fanla sağlanır.
 

Çok kısa tüneller, özellikle dağlık bölgeler rüzgarlıdır ve trafiği de sık değildir, dolayısıyla havalandırma kendi kendine olur. Tateyama (Japonya) tüneli, 2100 m. uzunlukta ve 2400 m. yükseklikte olup tabi havalandırma uygun bulunmuştur.
 

Uzun tünellerin orta kısımları için tam enine havalandırma, şayet tesis ve işletme masrafı yönünden engel teşkil etmezse ideal bir sistemdir. Gerekli hava, bir kanal içerisinden yol kotu seviyesinden çekilir. Havanın veriliş ve çekilişi tersine de yapılabilir.